ΠΟΣΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΟΙΜΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ.
ΔΙΑΦΕΡΕΙ Ο ΥΠΝΟΣ ΤΟΥΣ ; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ;
Ο ύπνος είναι σημαντικός σε κάθε ηλικία, όμως τα παιδιά κοιμούνται διαφορετικά από τους ενήλικες.
Τα παιδιά χρειάζονται επαρκή ύπνο για να μπορούν να παίζουν, να μαθαίνουν και να συγκεντρώνονται κατά τη διάρκεια της μέρας.Η αυξητική ορμόνη εκκρίνεται κατά τον βραδινό ύπνο γιαυτό και τα παιδιά κοιμούνται περισσότερες ώρες.
ΒΑΘΥΣ ΚΑΙ ΕΛΑΦΡΥΣ ΥΠΝΟΣ -ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΥΠΝΟΥ
Σε κάθε ηλικία ο ύπνος περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενους κύκλους από
·ελαφρύ ύπνο (rapid eye movement -REM) και
·βαθύ ύπνο (non rapid eye movement-NREM)
Διαστήματα ελαφρύ ύπνου εναλλάσσονται με διαστήματα βαθύ ύπνου.
Όταν κοιμάται κάποιος ελαφρά μπορεί να μην καταλαβαίνει καν ότι κοιμάται, σε αυτό το είδος ύπνου εμφανίζονται τα όνειρα και αφυπνίζεται κανείς εύκολα.
Όταν κοιμάται κάποιος ελαφρά μπορεί να μην καταλαβαίνει καν ότι κοιμάται, σε αυτό το είδος ύπνου εμφανίζονται τα όνειρα και αφυπνίζεται κανείς εύκολα.
Στον βαθύ ύπνο το σώμα αυτοθεραπεύεται , αυξάνεται (μέσω έκκρισης αυξητικής ορμόνης), ξεκουράζεται καλύτερα και η αφύπνιση είναι πιο δύσκολη.
Στην αρχή του ύπνου οι κύκλοι είναι συνήθως βαθύ ύπνου και νωρίς το πρωί ελαφρύ ύπνου.
Κύκλοι ύπνου στα βρέφη και παιδιά
Οι κύκλοι ύπνου στα διαρκούν 30-50 λεπτά στα βρέφη και αυξάνουν σε διάρκεια με την ηλικία.
Τα παιδιά ξυπνούν για λίγο στο τέλος κάθε κύκλου.Αυτό το ξύπνημα είναι φυσιολογικό φαινόμενο και συμβαίνει σε όλα τα παιδιά.Μερικά παιδιά φωνάζουν όταν ξυπνήσουν και χρειάζονται βοήθεια για να κοιμηθούν ,άλλα παιδιά είναι πιο ανεξάρτητα και αποκοιμιούνται ξανά μόνα τους.Πολλές φορές οι γονείς δεν καταλαβαίνουν ότι το παιδί ξύπνησε και αποκοιμήθηκε ξανά.
Κύκλοι ύπνου σε εφήβους
Σε έφηβους και ενήλικες οι κύκλοι ύπνου διαρκούν 90 λεπτά.Τα ενδιάμεσα ξυπνήματα συνήθως δε γίνονται αντιληπτά εκτός αν το άτομα έχει άγχος ή κάποια αλλαγή υπάρχει στο περιβάλλον.
ΠΟΣΟ ΚΑΙ ΠΩΣ ΚΟΙΜΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
ΝΕΟΓΝΑ
Το νεογνό χρειάζεται τουλάχιστον 16 ώρες ύπνου την ημέρα.Δε γνωρίζει ότι οι άνθρωποι κοιμούνται το βράδυ.Κοιμάται σε μικρά χρονικά διαστήματα έως 4 ώρες συνεχόμενα και ξυπνά συνήθως για φαγητό.Μέσα σε αυτά τα μικρά χρονικά διαστήματα εναλλάσσονται κύκλοι ελαφρού και βαθιού ύπνου διάρκειας 40 λεπτών .Στο τέλος κάθε κύκλου, δηλαδή κάθε 40 λεπτά, το νεογνό ξυπνά για λίγο.Μπορεί να κλάψει , να μουγκρίσει, να στριφογυρίσει καθώς μεταπίπτει από βαθύ σε ελαφρύ
ύπνο και αντίστροφα.Κάποιες φορές χρειάζονται τη βοήθεια των γονιών για να ξανακοιμηθεί.
Τα πρόωρα δυσκολεύονται να μπουν σε βαθύ ύπνο και κοιμούνται ελαφρά στο 80% του ύπνου τους.
Μεταξύ 1 και 3 μηνών τα περισσότερα μωρά κοιμούνται συνεχόμενα 4-5 ώρες. Είναι φυσιολογικό να ξυπνούν 2-3 φορές το βράδυ για φαγητό.
Τι είναι το σύνδρομο του αιφνίδιου θανάτου;
Όταν ένα βρέφος πεθαίνει ξαφνικά και χωρίς φανερό αίτιο αυτό ονομάζεται σύνδρομο αιφνιδίου θανάτου.Η συχνότητα του συνδρόμου έχει μειωθεί παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια μετά την κατάργηση του ύπνου σε πρηνή θέση (μπρούμυτα).
ΑΣΦΑΛΗΣ ΥΠΝΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΑ
1. Τα μωρά πρέπει να κοιμούνται ανάσκελα .Κάποια στιγμή μετά τον πέμπτο μήνα το μωρό μπορεί να γυρίζει μόνο του μπρούμυτα, βάλτε το μωρό για ύπνο ανάσκελα και στη συνέχεια αφήστε το να βρει τη θέση που το βολεύει.
2.Φροντίστε να μην καλυφθεί το πρόσωπο του από τα σκεπάσματα.Προτιμάτε κουβέρτες και υπνόσακους και όχι παπλώματα.
3.Μην καπνίζεται καθόλου μέσα στο σπίτι .Ούτε σε άλλο δωμάτιο ή στον απορροφητήρα.
4.Τα μωρά είναι πιο ασφαλή όταν τους πρώτους μήνες κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο με τους γονείς άλλα όχι στο ίδιο κρεβάτι.
5.Η κούνια του μωρού δεν πρέπει να έχει μαξιλάρια, παιχνίδια ,αντικείμενα.
6.Το στρωματάκι πρέπει να είναι σκληρό( όπως ήταν στο μαιευτήριο).Μην χρησιμοποιείτε μαξιλάρια ή προβιές για στρώμα.
7.Μην κοιμίζετε το μωρό στον καναπέ ή σε αυτοσχέδια στρώματα-κρεβάτια.
8. Μη ντύνεται το μωρό υπερβολικά ζεστά.Μην του φοράτε σκουφάκι μέσα στο σπίτι.
9.Ενημερώστε σωστά κάθε άτομο που βοηθά στη φροντίδα του μωρού σας.
ΒΡΕΦΗ 2 -12 ΜΗΝΩΝ
2 έως 6 μηνών
Τα βρέφη 3 έως 6 μηνών ξυπνάνε τουλάχιστον μια φορά το βράδυ και παίρνουν 2-3 ΄΄υπνάκους΄΄ στη διάρκεια της ημέρας.
6 έως 12 μνών
Πέφτουν για ύπνο κάποια στιγμή από τις 6μμ έως τις 10μμ. Χρειάζονται 30 λεπτά για να αποκοιμηθούν και το 10% των μωρών χρειάζονται ακόμη περισσότερο.
Τα περισσότερα μωρά κοιμούνται 6 ώρες το βράδυ .
Το 60% ξυπνά μόνο μια φορά το βράδυ .
Το 10% ξυπνά 3-4 φορές το βράδυ.Τα περισσότερα χρειάζονται το γονιό για να αποκοιμηθούν
Το 85-90% των βρεφών κοιμούνται και κατά τη διάρκεια της ημέρας συνήθως 1-2 ώρες (μπορεί όμως και περισσότερο ή λιγότερο).
Πόσο κοιμούνται τα μωρά
Κοιμούνται το βράδυ 9-12 ώρες.
Κοιμούνται την ημέρα συνολικά 2-4,5 ώρες ,δηλαδή παίρνουν 1-4 υπνάκους διάρκειας μισής έως 2 ωρών.
Στην ηλικία των 6 μηνών τα μωρά κοιμούνται το βράδυ τουλάχιστον 6 ώρες και δε χρειάζονται τάισμα στη διάρκεια της νύχτας.
Πώς κοιμούνται τα μωρά;
Η βιολογική βάση του ύπνου μεταβάλλεται.Οι κύκλοι ελαφρύ ύπνου ελαττώνονται , οι κύκλοι βαθύ ύπνου αυξάνονται .
Στην ηλικία των 8 μηνών 70% των βρεφών ξανακοιμούνται μόνα τους κατά τα βραδινά ξυπνήματα.
Οι συνήθειες ύπνου όμως των μωρών εξαρτώνται από την ιδιοσυγκρασία τους και από τις ρουτίνες ύπνου στις οποίες έχει συνηθίσει.
ΝΗΠΙΑ 1-3 ΕΤΩΝ
Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά κοιμούνται καλύτερα.Αρνούνται όμως να πέσουν για ύπνο.Η άρνηση αυτή κορυφώνεται στην ηλικία των 18 μηνών και βελτιώνεται με την ηλικία.
Το 5% των δίχρονων συνεχίζει να να ξυπνά 3 με 4 φορές το βράδυ.
Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά χρειάζονται 10-12 ώρες ύπνου.Μερικά παιδιά κοιμούνται και το μεσημέρι 1-2 ώρες.
Συνήθως τα νήπια δεν ξυπνάνε στη διάρκεια της νύχτας.
Μπορεί να είναι δύσκολο για τους γονείς να βάλουν το παιδί για ύπνο λόγω της τάσης του για ανεξαρτησία και της κόπωσης του στο τέλος της ημέρας.Χρήσιμο είναι να καθιερωθεί μια σταθερή και ήρεμη ρουτίνα ύπνου που θα διατηρείται και το σαββατοκύριακο.
Στην ηλικία 2-3,5 ετών τα παιδιά μπορούν να κοιμούνται σε κανονικό κρεβάτι.
Είναι φυσιολογικό να καλούν τους γονείς κάποιες φορές επειδή φοβούνται ή λερώθηκαν.Οι γονείς πρέπει να ανταποκρίνονται ήρεμα ( χωρίς συζητήσεις , παιχνίδια , φώτα).
ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ 3-5 ΕΤΩΝ
Από 3-5 ετών χρειάζονται 11-13 ώρες βραδινού ύπνου.Μερικά παιδιά χρειάζονται και μια ώρα μεσημεριανού ύπνου.
Μετά την ηλικία των 5 ετών τα παιδιά δε χρειάζονται μεσημεριανό ύπνο.
Χρειάζονται 11-13 ώρες νυχτερινού ύπνου.Μερικά παιδιά κοιμούνται και το μεσημέρι.
Ο καλός ύπνος κάνει τα παιδιά χαρούμενα και δυναμώνει το ανοσοποιητικό.
ΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ 5-8 ΕΤΩΝ
Τα παιδιά χρειάζονται 10-12 ώρες ύπνου.Δε χρειάζονται μεσημεριανό ύπνο.
Ο καλός ύπνος βελτιώνει την διάθεση ,τη συμπεριφορά ,τη σχολική απόδοση και τονώνει το ανοσοποιητικό.
Πολλά παιδιά μπορεί να σκέφτονται τα γεγονότα του σχολείου και να έχουν ανήσυχο ύπνο ή άσχημα όνειρα.Η σταθερή και ήρεμη ρουτίνα ύπνου βοηθά και μπορεί να περιλαμβάνει ένα βιβλίο,μια ιστορία,μια ήρεμη συνομιλία ή λίγη μουσική.
Αποφύγετε τη σοκολάτα και το τσάι αργά το απόγευμα και σβήστε τις οθόνες (κινητών, υπολογιστών) γιατί το μπλε φως εμποδίζει την παραγωγή μελατονίνης της ορμόνης που προάγει τον ύπνο.
Φροντίστε κατά τη διάρκεια της ημέρας τα παιδιά να εκτίθενται στο φυσικό φως γιατί και αυτό προάγει τη σωστή παραγωγή μελατονίνης.
ΕΦΗΒΕΙΑ
Μπαίνοντας στην εφηβεία τα παιδιά πρέπει να κοιμούνται 8-10 ώρες.
Στην εφηβεία το εσωτερικό ρολόι (κιρκάδιος ρυθμός) αλλάζει και είναι φυσιολογικό για τον έφηβο να θέλει να κοιμάται αργότερα ,μετά τις 11μμ, και να ξυπνά αργότερα το πρωί.
Το 90% των εφήβων δεν κοιμούνται αρκετά τις καθημερινές ,γεγονός που έχει επίπτωση στη συγκέντρωση και τη μάθηση.Το 45% των εφήβων έχουν υπνηλία κάποια στιγμή στη διάρκεια της ημέρας.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΥΠΝΟ
Η φυσική δραστηριότητα και το φυσικό φως βελτιώνουν τη σωστή έκκριση μελατονίνης της ορμόνης που ρυθμίζει τον καλό ύπνο το βράδυ.
Αποφύγετε την καφείνη, τσάι,σοκολάτα μετά τις 3μμ.
Ο μεσημεριανός ύπνος δε πρέπει να κρατά πάνω από 20 λεπτά.
Ενθαρρύνετε το παιδί να μειώνει τους ρυθμούς του πριν πέσει για ύπνο.
Να κοιμάται την ίδια ώρα κάθε βράδυ, στο κρεββάτι του και όχι στους καναπέδες.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΠΡΩΙΝΟ ΞΥΠΝΗΜΑ
Απομακρύνετε τις οθόνες (κινητά , υπολογιστές) από το δωμάτιο το βράδυ.
Το πρωινό ξύπνημα το σαββατοκύριακο δεν πρέπει να έχει πάνω από 2 ώρες διαφορά από το ξύπνημα τις καθημερινές.Αυτό βοηθά στον κανονικό ρυθμό του εσωτερικού του ρολογιού.
Αφήστε το φως του ήλιου να μπει στο δωμάτιο.Το φως μειώνει την μελατονίνη και το παιδί νιώθει έτοιμο να ξυπνήσει.
ELEONORA SKIADOPOULOU MD